VỤ THẢM SÁT BÊN BỜ SÔNG XANH

Những năm 80 của thế kỷ 20 mảnh đất biên thùy vùng Tây Bắc đầy những khó khăn, phức tạp. Ngày đó tỉnh lị tỉnh Hoàng Liên Sơn đóng ở thị xã Yên Bái, các huyện vùng phía Bắc tỉnh (từ sau 1991 là tỉnh Lào Cai) giao thông cách trở, nhiều vụ án xẩy ra mặc dù rất cố gắng, lực lượng Công an nhiều lúc cũng phải kéo dài hay thậm chí phải đình chỉ. Đến khi điều tra kết thúc mới hay đối tượng đâu hẳn là bọn lưu manh chuyên nghiệp, mà nhiều lúc là những cán bộ công chức, những nông dân hiền lành. Cái gì đã xô đẩy họ? Những "nạn nhân" từ tận đẩu đâu đến nơi thâm sơn cùng cốc này làm gì rồi bỏ mạng để chúng tôi phải gặp bao khó khăn?.

Mấy ngày Tết Ất Sửu 1985 gần như cả phòng phải đi suốt để khám nghiệm vụ nổ gây chết người đêm Giao thừa và bắn súng làm đứt dây điện sáng mồng Một nên chúng tôi được nghỉ bù vào dịp Rằm tháng Giêng. Vừa đến cơ quan lại nhận điện từ Công an huyện Mường Khương gửi về:

Chiều 03/02/1985 tại khu vực bờ sông Chẩy thuộc địa bàn thôn Tả Lùng Chéng, xã Cao Sơn, huyện Mường Khương , giáp danh với xã Xín Chéng của huyện Bắc Hà có 2 toán đi ngược chiều nhau và gặp nhau tại đây: Toán 4 người đi từ phía Biên giới xuống, toán 3 người đi từ hướng Cao Ly (huyện Bắc Hà) sang. Ngoài ra còn có 2 người dân Hmông từ Xín Chéng, Bắc Hà sang có đem theo 2 súng. Đến tối người dân làm nương quanh vùng nghe nhiều tiếng súng nổ ở khu vực này và sáng hôm sau phát hiện một xác mắc vào khe đá nằm sát mép nước, 3 xác đã trôi theo dòng sông

".

Ngày đó tình hình các huyện phía Bắc tỉnh Hoàng Liên Sơn nói chung và huyện Mường Khương rất phức tạp. Đây là địa bàn trung chuyển ma túy từ xuôi lên Phố Lu ngược vào để sang Trung Quốc và hàng "tâm lý" từ Trung Quốc ra Lu để chuyển xuôi. Thanh niên, cán bộ , bộ đội biến chất, bộ đội xuất ngũ không về địa phương đều gia nhập đội quân "chân đất" cửu vạn hàng qua biên giới. Nhiều vụ án mạng, thanh toán lẫn nhau xẩy ra và các cuộc điều tra rất gian nan nhưng đạt hiệu quả không cao. Các cơ quan của tỉnh lại đóng tận Yên Bái nên sự chỉ đạo có phần chưa sát nên lòng dân khó yên. Lãnh đạo Công an tỉnh Hoàng Liên Sơn hạ quyết tâm khám phá bằng được vụ án này.

Ngày 9/2 đoàn cán bộ của PC 16, PC 21 CA tỉnh cùng cán bộ Công an huyện Mường Khương cắt rừng đến hiện trường để khám nghiệm. Mặc dù vụ án xảy ra đã 5 ngày, hiện trường xáo trộn, trải rộng trên một địa hình phức tạp nhưng do khám nghiệm tỉ mỉ nên các cán bộ KTHS đã thu được nhiều dấu vết có giá trị , đặc biệt là đã lấy được bộ dấu vân tay của nạn nhân còn mắc lại cùng nhiều dấu vết, di vật khác và 7 vỏ đạn cỡ 7 ly 62 và đạn súng K54.

Chính bộ dấu vân tay này, sau khi sử lý đem về PC 21 tra cứu đã giúp Ban chuyên án tìm ra đó là dấu tay của Khuất Đăng Lưu, 27 tuổi, công nhân Hoá nghiệm đoạn đầu máy Hà-Lào bỏ việc nhập hội "chân đất" đi buôn thuốc phiện, "hàng tâm lí" không thấy về.Cùng đi còn có Lê Anh Đô, 25 tuổi, công nhân lái máy HTX vận tải Sông Thao. Qua TS được biết khi Đô từ biên giới về thì bị thương vào vai, cánh tay và có biểu hiện lo lắng. Gọi hỏi Đô không khai gì nhưng sau đó đã khai ra toàn bộ: nhóm buôn lậu có mặt tại HT hôm đó gồm 7 người ngoài Khuất Đăng Lưu, Lê Văn Đô còn có: Trịnh Văn Phúc SN 1958 ở Hà Nam Ninh; Trịnh Văn Đức (SN 1962) là em ruột Phúc; Hoàng Trung Lai SN 1962 ở Hải Phòng ; Bùi Văn Khoái, SN 1955 ở Hải Phòng; Trần Văn Thọ, SN 1963, ở Bảo Thắng. 7 người này đem 8 Kg thuốc phiện luồn theo đờng mòn, xuyên sơn sang Trung Quốc bán . Đêm 03/2 nghỉ tại lán ven sông thì bị tấn công và 4 tên bị chết là: Lưu, Khoái, Lai, Đức. Xác Đức sau này tìm thấy ở phía hạ lưu, Khoái , Lai không thấy xác. Đô bị thương do đạn xuyên táo.

PC 21 đề xuất và được BCA chỉ đạo phối hợp với Huyện đội Mường Khương, Bắc Hà kiểm tra phương án chiến đấu, vũ khí của dân quân quanh vùng và vỏ đạn bắn từ 123 khẩu súng AK, CKC, K43 và tiến hành giám định bước ban đầu ngay tại Công an tỉnh. Với lý do thiếu cơ số đạn, súng của 2 đối tượng nổi nhất được thu gửi Viện KHHS . Kết quả giám định: chính khẩu súng K 43 số 9475 của Hầu Vần X. (45 tuổi) và khẩu CKC số 6263 của Vàng A Tr. (28 tuổi) đều là dân quân xã Xín Chéng (thuộc Bắc Hà) đã bắn ra các vỏ đạn thu ở Hiện trường.

Theo chỉ đạo cuả Chuyên án, các TS lại hành quân lên Cao Sơn , Xín Chéng. Lúc này X. và Tr. đã bỏ lên rừng. Dựa vào quần chúng , bằng các biện pháp nghiệp vụ ta đã bắt được chúng vào ngày 02/4 ở một hang đá gần biên giới thu một số vật chứng mà 2 tên đã cướp của số buôn lậu. Bọn chúng đã khai nhận hành vi giết người cướp của và đã phải chịu hình phạt tử hình.

Thành tích này góp phần để năm đó PC 21 đạt danh hiệu "Đơn vị Quyết thắng" và người tham gia, đề xuất, trực tiếp thực hiện các phương án giám định đã đạt CSTĐ, được TW Đoàn tặng Bằng khen.

Sau nhiều năm, những kỉ niệm về quá trình tham gia vụ án này vẫn luôn đọng trong tâm trí những người đã trực tiếp tham gia.

- Lương Đức Mến (lược thuật dựa trên tư liệu cá nhân)-