7.9. Các LỄ khi xây dựng nhà cửa và việc ĐỊNH NGÀY

Làm nhà là việc trọng của đời người, nhất là nam giới. Do vậy theo truyền thống, ngoài việc tìm đất, đặt hướng, người Việt rất chú trọng vấn đề xem ngày và thực hiện đủ các Lễ.

1. Các Lễ chính:

Dù thuê thợ hay tự làm, đúng thủ tục sẽ gồm các lễ:

- Lễ bình cơ :khấn tại miếng đất chọn làm nhà, sau đó mới đi mời thợ đến bàn việc làm nhà;

- Lễ phạt mộc hay khởi công :làm hai mâm cỗ, một để cúng tổ tiên và thổ thần, một để cúng tổ sư thợ mộc, cúng xong người thợ cả mới “làm phép” và “lên rui mực” hay định bản vẽ;

- Lễ định tàu còn gọi là lễ in tảng bây giờ là đào móng;

- Lễ lập tục hay lễ cất nóc (lễ thượng lương) nay là đổ mái ,quan trọng nhất không thể bỏ qua;

- Lễ an thổ:cúng báo để tổ tiên biết, nhà đã làm xong, Trong số lễ vật đó có gạo rang trộn với nước để rắc vào bốn góc nhà;

- Lễ động sàng : cúng báo gia tiên để dọn về nhà mới và được kê gia cụ vào nhà;

- Lễ hoàn thành hay còn gọi là lễ lạc thành: làm lễ cúng gia tiên rồi gác thước tầm lên hai đầu cột cái của gian chính giữa, cất bản thiết kế;

- Lễ trả công thợ : do thợ tổ chức cúng tổ sư để nhận tiền công;

- Lễ an cư : tạ tổ tiên, thổ thần để báo cho biết chủ nhân đã làm ăn yên ổn trong nhà mới.

Trong đó các Lễ khởi công, Đổ mái, Hoàn thành bắt buộc phải xem ngày, chọn giờ.

2. Chọn ngày Khởi sự:

Nên chọn ngày có sao Nhân chuyên hay Trực tinh, Sát cống. Đặc biệt tránh ngày Thổ cấm. Có sách cho rằng việc “động thổ” chỉ nên tiến hành vào các ngày: Giáp Tý, Quý Dậu, Mậu Thìn, Kỷ Mão, Canh Thìn, Tân tị, Giáp Thân, Bính Tuất, Giáp Ngọ, Bính Thân, Mậu Tuất, Kỷ Hợi, Canh Tý, Giáp Thìn, Quý Sửu.

Ngày có SAO TỐT thuận cho làm nhà theo tháng âm:

THÁNG, SAO	1, 4, 7, 10	2, 5, 8, 11	3, 6, 9, 12
SÁT CỐNG	Đinh Mão, Bính Tý, Ất Dậu, Giáp Ngọ, Quý Mão, Nhâm Tị	Bính Dần, Ất Hợi, Giáp Thân, Quý Tị, Nhâm Dần, Tân Hợi, Canh Thân	Ất Sửu, Giáp Tuất, Quý Mùi, Nhâm Thìn, Tân Sửu, Canh Tuất, Kỷ Mùi
TRỰC TINH	Mậu Thìn, Đinh Sửu, Bính Tuất, Ất Mùi, Giáp Thìn, Quý Sửu, Nhâm Tuất	Đinh Mão, Bính Tí, Ất Dậu, Giáp Ngọ, Quý Mão, Nhâm Tý, Tân Dậu	Bính Dần, Ất Hợi, Giáp Thân, Quý Tỵ, Nhâm Dần, Tân Mão, Canh Thân
NHÂN CHUYÊN	Tân Mùi, Canh Thìn, Kỷ Sửu, Mậu Tuất, Đinh Mùi, Bính Thìn	Canh Ngọ, Kỷ Mão, Nhâm Tý, Đinh Dậu, Bính Ngọ, Ất Mão	Kỷ Tị, Mậu Dần, Kỷ Hợi, Bính Thân, Ất Tị, Giáp Dần, Quý Hợi

3. Ngày Đổ mái :

Chọn tương tự như khởi công nhưng chú ý đảm bảo yếu tố kĩ thuật và thời gian thi công. Nếu việc chọn ngày khó khăn có thể lấy ngày Bất tương, là ngày thuận cho mọi việc đã viết kĩ ở phần trên nên thực hiện được việc đào móng, phát mộc, cất nóc, đổ mái, dọn về nhà mới.

4. Chuyển vào nhà mới:

Việc xem ngày, chọn giờ cũng kĩ càng như khi làm. Bố trí phòng ngủ theo trật tự “gốc Đông ngọn Tây”. Thứ tự chuyển đồ đạc vào nhà như sau: Bếp, Bàn thờ (đèn và bát hương xếp trước), rồi mới đến giường, tủ, bàn ghế.