Tìm hiểu KHOA HỌC HÌNH SỰ GIAI ĐOẠN 1955-1975 Ở MIỀN NAM

Chúng ta đã và đang có một thói quen khó sửa là viết lịch sử ngành, dù là khoa học kỹ thuật, chỉ chú trọng và nói về lịch sử của ngành đó một cách “chính thống”. Như vậy dễ tạo ra sự “hụt hẫng” cho người nghiên cứu. Khoa học hình sự cũng vậy, đã có nhiều bài viết, nhiều chuyên khảo, tập sách ra đời nhưng vẫn còn những “khoảng trống”. Trong thời gian rảnh chờ hưu tôi đã tìm hiểu về một trong những khoảng trắng đó.

Trong những năm 1955-1975, ở miền Nam dưới chế độ VNCH, Khoa học hình sự có những bước phát triển nhất định[1]. Để có cơ quan chuyên trách việc chống phá Cách mạng và đàn áp phong trào đấu tranh đòi hiệp thương, Tổng tuyển cử của nhân dân miền Nam, ngay từ ngày 25/10/1954 bằng Sắc Lệnh Số 120/CV chính quyền đã thiết lập Ngạch Điều khiển và cải tổ Ngành Cảnh sát Công an. Sau khi Bảo Đại bị phế truất, ngày 29/4/1955, Hội đồng Nhân dân Cách mạng thành lập, Ngô Ðình Diệm “được ủy nhiệm làm” Thủ tướng để thành lập Chính phủ mới và đến ngày 24/10/1956 trở thành Tổng thống. Từ đó ngành Cảnh sát có những chuyển biến lớn và tới ngày 27/6/1962 theo Sắc Lệnh Số 146/NV, ngành Cảnh sát và Công an được hợp nhất và cải tổ thành Cảnh sát Quốc gia. Khi đó  Tổng nha Cảnh sát Quốc gia (trực thuộc Bộ Nội vụ) gồm nhiều Sở, nằm trong 3 Khối:

- Khối Cảnh sát Ðặc biệt: Nghiệp vụ về Tình báo và Phản Tình báo, để ngăn ngừa và đối phó với những hoạt động xâm nhập và phá hoại của Cộng sản kể cả lo việc huấn luyện chuyên môn cho nhân viên như: Tình báo căn bản, Tình báo và Phản Tình báo cao cấp, Cán bộ Điều khiển, Cán bộ Sưu (truy) tầm v.v…

- Khối Tư pháp: Cấp phát Căn cước, Tổng Văn khố, Giảo nghiệm, Cảnh sát Hành chánh, điều tra Tư pháp và Ngoại kiều.

- Khối Hành chánh: Nhân viên, Kế toán, Tiếp liệu, Truyền tin, Nội fịch và Huấn luyện.

Khi Tổng nha được thay bằng Bộ Tư lệnh Cảnh sát Quốc gia[2] (trực thuộc Phủ Thủ tướng) bởi  Sắc lệnh số 17A/TT/SL ngày 1/3/1971 trên Bộ Tư lệnh vẫn còn các Nha, Sở  và ngành Cảnh sát Tư pháp còn có tên là “Cảnh sát Khoa học” có chức năng “đóng góp cho sự công bằng, điều tra, giải quyết những vi phạm pháp luật, tệ nạn  xã hội”. Trong đó có 2 đơn vị cấp sở thuộc Nha Kỹ thuật, là:

- Sở Giảo nghiệm là cơ quan giám định khoa học hình sự có nhiệm vụ cung cấp cho Tòa án các tang vật, dấu vết, bằng chứng liên quan đến các vụ án hình sự và dân sự; nó gồm: Ban Điều tra phạm trường (tai nạn lao động, lưu thông, trộm, cướp, án mạng, tự tử, hiếp dâm, các vụ nổ phá hoại, bạo hành gia đình); Ban Giám định Tự dạng (giảo nghiệm chữ viết, chữ ký, chữ đánh máy, con dấu, vé số, tài liệu giả); Ban Hỏa khí (so đọ đầu đạn, vỏ đạn, loại súng sử dụng); Ban Nhiếp Ảnh (phòng hình) Phòng Thí Nghiệm (dấu máu, tinh khí, tóc, lông, hóa chất, tỷ bao nạn nhân).

- Sở Căn cước Văn khố chịu trách nhiệm cấp phát giấy căn cước cho người dân, tàng thư hồ sơ và căn cước phục vụ việc quản lý xã hội. Trong đó Phòng Căn cước có hệ thống cấu trúc gồm:  Khối danh bản (danh bản căn cước dân sự, danh bản tội phạm, danh bản quân nhân, danh bản truy nã); Khối chỉ bản (gồm chỉ bản căn cước 6 số được lập từ năm 1958 đến 1967 và chỉ bản căn cước 8 số được lập từ năm 1968 đến 1975; có các loại: chỉ bản căn cước dân sự, chỉ bản căn cước quân nhân, chỉ bản căn cước tội phạm); Khối tàng thư phim, vi phim; Khối các tài liệu khác (chỉ bản Pháp, tàng thư phụ, tàng thư người chết, tàng thư tầm nã, hồ sơ cá nhân...) được sắp xếp khoa học.

Để hiểu về hoạt động của KHHS giai đoạn này xem việc tìm nguyên nhân đột tử của Nhất Linh mà tôi đã chép: http://menthuong.blogspot.com/2014/03/tim-hieu-ve-cai-chet-cua-nhat-linh.html

Sở Giảo nghiệm và Sở Căn cước Văn khố, ngày 30/4/1975 được những cán bộ KHHS từ miền Bắc vào tăng cường cho An ninh Cục  trước đó do đ/c Nguyễn Trung Chính (Tạ Văn Hiếu, Phó trưởng Tiểu ban An ninh T2 trực thuộc An ninh Trung ương Cục) chỉ huy tiếp quản. Đoàn đã bảo vệ nguyên vẹn và an toàn cơ sở vật chất, các phương tiện, tài liệu chính quyền VNCH để lại. Do vậy đã phục vụ tốt cho công tác KHHS thời gian đó và sau này[3].

Những tháng năm đầu sau 30/4/1975 các cán bộ TSKT từ miền Bắc tăng cường cho chiến trường đã mau chóng tiếp thu, tiếp quản các cơ sở vật chất kỹ thuật của Cs VNCH nhanh chóng triển khai các mặt công tác KTHS tại phía Nam, góp phần ổn định ANTT cả nước  sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng. Đây là thời kỳ công tác KNHT được chú ý và Tổng kết có bài bản.

- Lương Đức Mến, 4/2014-

---

[1] Phần này trong các tài liệu viết về Lịch sử KHHS Việt Nam hiện hành chưa tài liệu nào đề cập. Những điều tôi viết ra đây là thu lượm từ nhiều nguồn và mức độ chính xác, đầy đủ chỉ có giá trị tham khảo.

[2] Trụ sở số 258 đường Võ Tánh-quận Nhất, nay là đường Nguyễn Trãi-phường Nguyễn Cư Trinh, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh….

[3] Phân viện Khoa học hình sự  tại TP Hồ Chí Minh được thành lập theo Quyết định số: 5109 QĐ/BNV ngày 11-11-1986 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an). Tiền thân của phân viện là lực lượng KGB5B gồm các cán bộ KTHS chi viện cho chiến trường miền Nam trước và sau giải phóng. KGB5B có nhiệm vụ tiếp quản, khai thác cơ sở vật chất của Sở Giảo nghiệm và Sở Căn cước văn khố do Mỹ - ngụy để lại; lập căn cước ngụy quân, ngụy quyền ra trình diện cách mạng và các đối tượng khác; khám nghiệm hiện trường và giám định dấu vết các vụ án chính trị, hình sự; đào tạo hướng dẫn công tác KTHS cho các địa phương phía Nam.

Tháng 8/1985, trong dịp tập huấn  tại Trường BDNV II (250 Nguyễn Chí Thanh, tf Hồ Chí Minh) có dịp tham quan cơ quan Tổng cục Cảnh sát phía Nam (đóng tại trụ sở Tổng nha cũ) có dịp thấy cơ ngơi của bộ phận KHHS phía Nam còn thấy rõ dấu tích của VGN và SCCVK cũ cũng như trang bị và phương tiện do Hoa Kỳ trang cấp cho lực lượng này khá hiện đại và cơ bản.