Cần có pháp y Công an ở cấp tỉnh

Vấn đề tổ chức hệ thống Pháp y quy định như thế nào trong Luật Giám định tư pháp đã sắp đến ngày trình ra trước Kỳ họp Quốc hội vào giữa năm để thông qua nhưng vẫn còn đang bàn cãi, chưa đến hồi ngã ngũ giữa các chuyên gia cũng như giữa những người trong cuộc. Chung quy lại có 2 luồng chính:

Những người ủng hộ việc chỉ duy trì PYYT, nhu Phó Viện trưởng Viện Pháp y quốc gia Phạm Xuân Toàn thì từng nhận xét: “Sự phối hợp giữa pháp y công an với pháp y y tế hiện không tốt”. Số liệu của Viện Pháp y quốc gia cho hay trong 41 tỉnh có pháp y y tế và pháp y công an thì 24 tỉnh không có sự phối hợp với nhau trong giám định, thậm chí còn gây khó khăn cho nhau, tranh giành nhau về vụ việc giám định theo hướng “thấy dễ thì làm, thấy khó thì đẩy”.

Còn phía cho rằng phải giữ PYCA ở cả cấp tỉnh, như Thiếu tướng Ngô Tiến Quý, Viện trưởng Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) lại cho rằng: “Trong điều kiện hiện nay không nên đặt ra vấn đề này vì pháp y y tế không đủ điều kiện đảm đương nhiệm vụ, cả về trình độ của cán bộ lẫn điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật”.

Ý kiến của tôi đã nêu ở đây Ngay cả một tỉnh chưa có pháp y trong Công an như ở Thừa Thiên-Huế vẫn đề nghị giữ và củng cố Pháp y ở Công an cấp tỉnh. Không cẩn thận sẽ xẩy ra tính trạng ngược đời:

Đang tốt lại muốn bỏ đi,
Đến khi không có lại mơ kéo về.

Do vậy, việc bỏ giám định pháp y công an tỉnh để chuyển nhiệm vụ này cho trung tâm pháp y ngành y tế như trong dự án Luật giám định tư pháp đã khiến nhiều đại biểu Quốc hội băn khoăn tại phiên thảo luận ở hội trường sáng 21/11/2011 và cũng theo 2 luồng trên.

Bản tổng hợp ý kiến đại biểu Quốc hội (thảo luận tại tổ và hội trường tại kỳ họp thứ 2) do Đoàn thư ký công bố cho thấy: 63 ý kiến không nhất trí quy định của dự thảo luật về bỏ mô hình giám định pháp y thuộc Công an tỉnh. 63 ý kiến này đề nghị giữ quy định giám định viên pháp y thuộc Công an tỉnh như quy định Pháp lệnh Giám định tư pháp hiện hành. Trong khi đó, chỉ có 31 ý kiến nhất trí quy định dự thảo luật là bỏ mô hình giám định pháp y thuộc Công an tỉnh, tập trung vào trung tâm giám định pháp y thuộc ngành Y tế.

Kết luận phiên họp thành viên UBTV Quốc hội tại cuộc họp chiều 10/1/2012, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đưa ra phương án mở: Nêu cả hai cách để xin ý kiến đại biểu Quốc hội trước khi trình Quốc hội thảo luận, thông qua vào kỳ họp giữa năm 2012.

Do vậy, theo tôi vấn đề thu gọn, giải tán hệ thống pháp y CAND, sáp nhập thu hút pháp y Công an vào pháp y Y tế cấp tỉnh hiện tại đúng là chưa đủ căn cứ pháp lý, căn cứ khoa học và căn cứ thực tiễn.

Trong thời gian trước mắt, ở cấp tỉnh cần giữ nguyên hệ thống tổ chức giám định pháp y như hiện tại, có điều cần bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị, con người và nâng cao năng lực giám định đồng thời xây dựng một cơ chế phối hợp cho tốt.

Có điều các nhà làm luật và cơ quan quản lý công tác giám định, cơ quan trưng cầu và sử dụng các kết luận giám định Pháp y ở các ngành (Tư pháp, Kiểm sát, Tòa án, Công an, Quân đội, Y tế) phải ngồi lại với nhau trên tinh thần thật sự cầu thị, vì công việc chung, vì sự nghiệp CCTP và đấu tranh phòng chống tội phạm.